Cant XIII

Remonter

   
 

 

LA TERRO DE LA PATRÌO

Pèr lou Dóutour AUDIBERT.

 

   Ansin parlè, e tóuti se chalavon e istavon mut dins lou palais plen d’oumbro. Alcinòu ié respoundeguè :

   — Ulisse, amor que siés vengu au lindau d’aram de moun oustau, crese pas que barrules long-tèms avans de tourna sus lou tiéu, car as proun rebouli. Mai, doune ordre e dise en cadun de vautre que bevès dins moun palais lou negre vin d’ounour e qu’escoutas lou Chantre : deja de vièsti soun embarra pèr l’estrangié dins un cofre lusènt, emé d’or d’un bèu travai e tóuti lis àutri douno que li baroun Feacian an aducho eici ; mai, anen ! dounen-ié cadun un grand enders em’ un peiròu ; nàutri faren pièi uno quisto entre lou pople, car sarié mal-eisa en cadun de douna tout acò sènso ajudo.

   Alcinòu parlè ‘nsin e si paraulo agradèron en tóuti cadun tournè dins soun oustau pèr dourmi.

   E quouro l’Aubo di det rousen, matiniero, pareiguè, venguèror couchous, vers la barco, adusènt l’aram que fai ounour l’ome. E lou divin Alcinòu anant éu-meme dins la nau pausè aquéli douno souto li banc d’apès pèr que noun geinèsson li remaire quouro se bendarien sus li rèm. Pièi tournèron encò d’Alcinòu pèr s’óucupa dóu repas.

   E lou divin e verturious Alcinòu sagatè pèr éli un biòu à l’ounour de Jupitèr Enfant dóu Tèms, qu’amoulouno li nivo, e que mestrejo tout. Aguènt brula li garro, faguèron un festin famous e se chalèron. Au mitan d’éli cantavo lou Chantre divin Demoudoque, ounoura dóu pople. Mai Ulisse souvènt viravo la tèsto vers lou Soulèu que fai lume en tout, car deja languissié de s’en ana. Coume lou lauraire, quand tout lou jour dous biòu negre i’an tira l’araire dins li gara e que languis de prene soun repas ; alor la lus dóu soulèu es trecoulado e, li cambo roumpudo, s’en vai soupa : ansin la lus dóu soulèu trecoulè pèr Ulisse à soun agrat. E subran parlè i Feacian ami di rèm e subretout à-n-Alcinou :

   — Rèi Alcinòu, egrègi entre lou pople, li libacioun facho, remendas-me san e siau. Fuguessias urous, car ço que desirave dins moun paure cor es coumpli : moun retour e li douno agradivo que li Diéu vogon bèn-astruga. Basto pousquèsse trouva dins moun oustau ma mouié sènso deco e mis ami sauve! Vàutri que sias eici, sieguès la gau de vòsti mouié emai de vòstis enfant; vous dounon, li Diéu, lou bon-toustèms e vous preservon de tout mau dins l’oustau !

   Ansin parlè. E tóuti picavon di man e se decidèron de remanda l’estrangié que parlavo coume counvèn. Alor lou divin Alcinòu diguè au precoun :

    — Pountounòu, sermo un cratère de vin e partisse-lou entre tóuti dins lou palais, pèr que, pregant Jupitèr noste paire, remanden l’estrangié dins la terro de la patrìo.

   Ansin parlè, e Pountounòu sermant un vin melicous lou partiguè entre tóuti. Faguèron de si plaço li libacioun i Diéu benura que repairon dins lou large Cèu. E lou divin Ulisse s’aubourè, e meteguè dins li man d’Aretè la coupo doublo, pièi faguè aquéu brinde alu :

   — Salut, o Rèino, e pèr iéu siegues sèmpre alegrado jusquo que t’avèngon lou vieiounge e la mort, destin dis ome. Iéu m’envau. Mai tu, dins aquel oustau, chalo-te ‘mé tis enfant, emé toun pople e lou Rèi Alcinòu !

   Aguènt parla ‘nsin, lou divin Ulisse passè lou lindau, e lou divin Alcinòu mandè lou precoun pèr lou mena vers la barco couchouso e vers la ribo de la mar. Aretè mandè tambèn si servicialo : l’uno adusié un jargau em’ uno flassado bèn blanco, uno autro adusié lou cofre soulide uno autro lou pan e la roujo tencho.

   Quand aguèron davala proche la barco e la mar, li coumpagnoun amirable tant-lèu, aguènt pres aquéli douno, li meteguèron dins la barco cloutudo, lou béure e lou viéure de touto meno ; pièi espandiguèron, pèr qu’Ulisse dourmiguèsse sènso èstre reviha, un tapis em’ uno telo lin, sus la cuberto de la nau, en poupo. Mountè éu tambèn e se couchè sèns muta. E li marin s’assetèron sus li banc, cadun à soun rèng, pièi destaquèron lou liban de la pèiro traucado; e se revessant aubouravon la mar emé espaieto. Uno som siavo, tout d’uno e douço toumbè s li parpello d’Ulisse, solo coume la mort.

    Ansin, dins plano, uno quadrigo de grignoun se rounson tóutis ensèn souto li fouitado de la lonjo, e s’enarcon, fasènt la routo souide : ansin s’enarcavo la poupo de la nau e l’erso rouginouso de la mar broundo se rounsavo darrié. E la barco abrivavo fermo e sèns breca ; e l’astour que rado, lou mai lóugié de la voulatiho, noun l’aurié pas agudo, talamen abrivavo en seiant lis oundo marino, car pourtavo un ome pensant coume un Dieu, que dins soun cor avié passa de mau sèns noumbre i guerro dis ome e sus lis oundado fèro : e aro dourmié assegura, aguènt óublida si mau.

   Quouro l’astre clar qu’anóuncio la lus de l’Aubo matiniero, se levè, alor la nau passomar abourdè l’isclo.

     I’a dins Itaco la calanco de Fourcin, lou Vièi de la mar ; e aqui i’a dous testau ribassu que l’embarron e l’aparon di gràndis erso e di vènt furious; mai li nau à banc d’apès uno fes muiado dedins, ié rèston sènso ourmeja. A la pouncho dóu port i’a un óulivié à ramo drudo que vèn davans uno baumo escuro e agradivo, counsacrado i Ninfo Naiado. Aqui i’a de cratère e de gerlo de pèiro ounte lis abiho fan si bresco, e de long mestié de pèiro ounte li Ninfo fan de linçòu de pourpro que fan gau de vèire e l’aigo ié rajo de-longo. E i’a dos porto, l’uno à l’uba ounte lis ome podon intra, e l’autro counsacrado i Diéu, à l’adré : aqui lis ome intron pas, mais es la porto di Diéu.

   Quand li Feacian aguèron recouneigu lou rode, abourdèron ; e la nau, abrivado pèr li bras di remaire, s’engravè de mita. Aquésti estènt sourti de la nau à banc d’apès e davala en terro, levèron d’abord Ulisse de la nau cloutudo emé lou bèu tapis e la telo de lin, e lou pausèron sus l’areno aclapa pèr la som ; pièi pourtèron li douno di nòbli Feacian à sa partènço, pèr la gràci de l’abelano Minervo. Li meteguèron au pèd de l’óulivié, foro vìo, de pòu que quauque passant n’en faguèsse piho avans qu’Ulisse sieguèsse dereviha. Pièi s’entournèron mai vers soun païs.

   Mai Lou que bassaco la terro avié pas óublida li menaço qu’avié facho abord contro Ulisse parié di Diéu, e cerquè de saupre la voulounta de Jupitèr :

   — Jupitèr, moun paire, sarai plus à l’ounour di Diéu inmourtau, bord que li Feacian mourtau me fan plus l’ounour, éli que soun pamens de ma raço. Iéu pensave qu’Ulisse passarié encaro de mau sèns noumbre avans de rintra dins soun oustau, mai ié negave pas lou retour, amor que tu aviés cabesseja e proumes. Mai aquésti l’an quita endourmi dins Itaco ; l’an mena sus si nau couchouso après i’avé fa de douno que se pòu pas dire, e d’aram e d’or en abounde, e de vièsti de telo, tant coume jamai Ulisse n’aurié pourta de Troio, se n’èro tourna san e siau emé sa part de piho tirado au sort.

   E Jupitèr qu’amalouno li nivo, respoundènt, ié diguè :

    — O Tu que bassaques la terro, de qu’as di ? Li Diéu : te mesprèson pas, car sarié maleisa de mespresa lou mai venerable e lou meiour. Mai s’un ome, se fisant de soun poudé e de sa vigourié, te rènd pas l’ounour, tendras toujour toun revenge, coume lou voudras, à toun agrat.

   E Netune que bassaco la terro, respoundènt, ié diguè :

   — Lou farai subran, o tu qu’amoulounes li nivo, e coume lou dises, car cregne toun iro. Aro, vole perdre sus la mar souloumbro la bello barco di Feacian que tourno de soun viage, pèr fin que desenant mènon plus li estrangié; e vole escoundre sa vilo darrié ‘no grando mountagno.

   Jupitèr qu’amoulouno li nivo ié respoundiguè :

   — Ami, eiçò me sèmblo à iéu lou meiour : quouro tout lou pople auran vist de la vilo la barco abrivado, l’empeiraras proche la terro pèr que lis ome n’en siegon espanta, e i’escoundras sa vilo darrié ‘no grando mountagno.

   Netune que bassaco la terro, aguènt ausi acò, se gandiguè vers Esquerìo, mounte soun li Feacian ; pièi esperè, e la barco passo-mar abrivado ié passè bèn proche : alor Lou que bassaco la terro, la toucant dóu plat de la man, l’empeirè e ié faguè prene racino, e s’aliunchè. Alor, li Feacian, navigaire famous pèr li lònguis espaieto, aguènt vist acò de la ribo se disien entre-éli de paraulo aludo :

   — Ai las ! quau a tanca sus mar la barco couchouso, abrivado vers nòstis oustau e que deja se fasien vèire?

   Ansin parlavon cadun, e sabien pas coume s’èro fa. Mai Alcinòu ié diguè :

   — Grand Diéu ! Segur veici que se coumplis l’ouracle que moun paire me diguè i’a long-tèms : que Netune prendrié maliço contro nàutri que menan san e siau tóuti lis estrangié. Me disié qu’uno barco nostro bèn gaubejado, tournant d’un viage sus la mar souloumbro sarié perdujo à soun retour e qu’uno grando mountagno encurbirié nosto vilo. Ansin parlè lou caloge e si dicho se soun coumplido. Mai vàutri fasès ço que vous vau dire. Nous faudra plus desenant mena lis ome que se refugiran dins nosto vilo ; counsacren à Netune douge tau tria, que prèngue pieta de nautre e noun escounde nosto vilo d’uno grando mountagno.

   Ansin parlè, e li Feacian esfraia alestiguèron li tau. E lou pople, li baroun e li prince di Feacian pregavon lou rèi Netune, dre contro l’autar.

   Mai lou divin Ulisse esparpaiè sa som, coucha sus la terro de la patrìo, e la couneiguè pas, n’estènt aliuncha despièi long-tèms ; uno Divesso, Minervo que brandis la lanço, l’agaloupè d’un nivo pèr que noun recouneiguèsse rèn e pèr elo ié dire touto causo e pèr que ni sa femo, ni si counteirau, ni sis ami noun lou couneigon avans que li Calignaire agon paga soun arrougànci. Ansin tout pareissié au rèi coume s’avié uno autro formo : li long viòu, li roucas arèbre e lis aubre vert. S’aubourè e regardè la terro de la patrìo. Alor ploure, e se picant li cueisso di man diguè dins lis ànci :

   — Paure iéu ! Dins la terro de quétis ome siéu vengu ? Soun-ti arrougant, ferouge e sènso lèi ? Soun-ti lis ami dis estrangié e cregnon-ti li Diéu ? Mounte pourtarai aquéli richesso ? Mounte barrularai encaro ? Auriéu pouscu resta vers li Feacian, qu’ansin auriéu trouva quauque rèi abelan que m’auriè reçaupu en ami e m’aurié mena au retour. Aro sabe pas mounte pourta aquéli douno, ni mounte li leissa, pèr que siegon pihado pèr d’estrangié. O Diéu ! èron ni vertadié ni juste li capo e li prince di Feacian que m’an mena sus uno terro estranjo, éli que m’avien proumés de me mena vers la claro Itaco. Mai l’an pas fa. Que Jupitèr, Diéu di pregaire, éu que viho sus lis ome e punis aquéli que se mancon, li punigue, éli ! Mai, que comte e que vegue li douno, se m’an rèn rauba dins sa nau cloutudo !

   Aguènt parla ‘nsin, coumtè li bèu enders, e li peiròu e l’or, e li bòu vièsti de telo : mai rèn mancavo. Pamens plouravo sus la terro de la patrìo, e se rebalavo long de la ribo de la mar broundo, emé de gème. Alor Minervo venguè vers éu retrasènt à-n-un pastrihoun de fedo, poulit coume un enfant de rèi, emé uno bello flassado sus lis espalo, que lou fasié dos fes ; avié à si pèd bléuge de sandalo e dins si man un bastoun. Ulisse, ié faguè gau de lou vèire e ié venguè au rescontre, pièi ié diguè aquéli paraulo alujo :

   — Ami, d’abord que te rescontre proumié dins aquelo encountrado, salut. E me siegues pas countràri ; mai sauvo aquéli richesso, e sauvo-me. Car te pregue coume un Diéu e siéu à ti geinoui. Digo-me lou verai, pèr que sache : queto es aquesto terro ? Quétis ome ié demoron ? que pople ? Es-ti uno isclo claro o la ribo de mar de quauco terro moutouso ?

   E Minervo, Divesso dis iue glas ié respoundeguè :

   — Siés dessena, Estrangié, vo bèn vènes de liuen, que me demandes d’aquelo terro, car n’es pas sènso renoum, mai n’i’a forço que la counèisson, d’aquéli que demoron dóu caire de l’Aubo e dóu Soulèu e d’aquéli dóu caire de l’ahour. Segur qu’es arèbro e gaire cavaliero, mai es pas trop miserablo emai fugue pas larjo. Fai de seisseto que se pòu pas dire e tambèn de vin, car ié toumbo forço plueio e forço eigagno ; es tambèn bono cabriero e bono bouvatiero; a de bos de touto meno e d’abéuradou qu’an toujour d’aigo. Es ansin, o Estrangié, que lou noum d’Itaco es arriba enjusqu’à Troio, tant liuencho, dison, de la terro d’Acaio.

   Ansin parlè. Lou paciènt e divin Ulisse se gaudiguè, urous de sa patrìo que ié disié Minervo, la chato de Jupitèr Porto-pavés, e ié larguè aquéli paraulo aludo, disènt lou contro dóu verai, car dins éu boulegavo toujour un èime drud d’engano :

   — Aviéu ausi parla d’Itaco dins la vasto Creto, de la man d’eila de la mar. Aro siéu vengu eici emé mi richesso e n’ai leissa autant à mi drole. Fugisse, car ai tua l’enfant escari d’Idoumeniéu, Oursiloque di pèd lèuge, que relevavo sus tóuti lis ome abile à la courso. Lou tuère: me voulié rauba ma part de piho de Troio, que m’a cousta tant de mau dins li guerro dis ome o sus l’erso marrido ; car, fau dire, servissiéu pas soun paire dins li plano de Troio, e coumandave d’àutris ome que li siéu. L’ai suca de ma lanço d’aram quand revenié di champ em’ un sòci, i’aguènt cala d’embousc proche la routo. La niue sourno tenié lou cèu; pas un ome nous veguè, iéu restènt escoundu. Pièi quand l’aguère suca emé l’aram pounchu, anère vers uno barco di Fenician ilustre e li preguère de me prene ; ié dounère uno part de ma piho, e ié diguère de me mena à Pilos o dins la divino Elido, mounte mestrejon lis Epeian. Mai la forço dóu vènt lis a aliuncha e me voulien pas troumpa. Sian vengu en traulant, aquesto niue, e sian intra mal-eisa dins la calanco ; pièi estènt sourti de la barco, se sian tóuti coucha eici sènso lou soucit dóu soupa emai aguessian gros besoun de manja. Aqui la douço som me prenguè, roumpu de lassige ; e aquésti, aguènt tira mi richesso de la nau cloutudo, lis an quitado sus l’areno mounte ère coucha. Pièi soun reparti pèr la poupulouso Sidoun, e m’an leissa, cor-doulènt.

   Ansin parlè, e Minervo, Divesso dis iue glas riguè, e lou flatant emé la man, prenguè la formo d’uno bello e grando femo, sachènt bèn travaia, pièi ié diguè aquéli paraulo aludo:

   — Routina e abile, faudrié que lou fuguèsse aquèu que te passarié pèr queto engano que fugue, emai fuguèsse un Diéu ! Enganaire ardit, drud, alabre, deviés pas meme sus ta terro arresta ti barat e ti dicho de laire qu’entre naisse t’agradèron. Mai parlen plus ansin. Li couneissèn tóuti dous, amor que tu siés lou meiour dis ome pèr li counsèu e lou parla e que iéu entre li Diéu siéu renoumado pèr la prudènço e pèr li ruso. As dounc pas recouneigu Minervo que brandis la lanço, Fiho de Jupitèr, iéu que siéu toujour emé tu dins tóuti tis obro e que te garde, iéu que t’ai fa l’ami di Feacian. Aro siéu vengudo eici pèr ourdi un plan emé tu e pèr escoundre li douno que t’an facho li Feacian avans de tourna dins toun oustau. Te dirai li mau que te fau encaro passa dins toun palais bèn basti ; tu, subisse-lèi pèr necessita e te fises en ges d’ome ni de femo car siés vengu en barrulaire ; mai preparo-te à supourta sènso rèn dire de mau noumbrous e lis escorno dis ome.

    E l’avisa Ulisse, respoundènt, ié diguè :

   — O Divesso, es mal-eisa à-n-un ome que vous rescontro, emai abile fuguèsse, de vous counèisse, car prenès touto formo. Mai sabe que m’erias bèn-voulènto quouro li Grè fasian la guerro à Troio ; mai quand aguerian derouï lou castelar de Priam e que fuguerian parti sus li nau, e qu’un Diéu aguè escavarta li Grè, vous ai plus visto sus ma nau, pèr aliuncha li mau de iéu. E lou cor matrassa dins moun pitre, barrulère enjusquo que li Diéu m’agon fa deliéure de la mal-astrado. Alor m’avès assegura emé de paraulo, vers lou pople drud di Feacian e m’avès, vous, mena vers sa vilo. Aro vous prègue, au noum de voste Paire, car crese pas d’èstre arriba dins claro Itaco, mai me sèmblo que traule sus uno autro terro, e que me disès acò per engana moun èime. Digas-me se vertadieramen siéu arriba dins la douço terro de la patrìo.

   Mivervo, Divesso dis iue glas, ie respoundeguè :

   —  As toujour aquelo idèio dins tu. Mai te pode pas leissa malurous, car siés bèu-disèire, esperitous e prudènt. Un autre ome, à soun retour, aurié barbela de revèire sa femo e sis enfant dins l’oustau ; mai tu, vos ni parla ni rèn sache que noun agues esprouva ta femo dins lou palais, escoumbourissènt si jour e si niue doulènto à escampa de lagremo. Ai toujour agu fisanço, car sabiéu que revendriés ; ai pas vougu lucha contro Netune, lou fraire de moun paire qu’a dins soun cor carga maliço contro tu, d’avé avugla soun fiéu escari. Mai, anen, que te fague vèire la terro d’Itaco, pèr te douna fiso. Eici i’a la calanco de Fourcin, lou Vièi de la mar ; e aqui i’a l’óulivié à lòngui fueio, sus lou testau de la calanco ; e proche i’a la baumo escuro e agradivo counsacrado i Naiado : la baumo oumbrouso ounte semoundiés i Ninfo de tuado noumbrouso ; e aqui i’a lou Nerite abouscassi.

   Aguènt parla ‘nsin la Divesso esvartè lou nivo e la terro pareiguè. Alor lou paciènt e divin Ulisse se regalè de vèire sa terro drudo e la beisè. Pièi tant-lèu, aubourant li man, preguè li Ninfo :

   — O Naiado, Fiho de Jupitèr, pensave de jamai plus vous vèire. Mai aro, alègre ! pèr mi pregaio qu’avè ausido ; coume antan, vous farai encaro de douno, se la Destrùssi, fiho de Jupitèr, me laisso viéure e se fai crèisse moun drole escari.

   E Minervo, Divesso dis iue glas, respoundeguè :

   — Courage ! qu’acò siegue pas toun soucit. Mai quiten aquéli richesso au founs de la baumo sacrado pèr que te rèston sauvo, e veguen ço que i’a de miés à faire.

    Aguènt ansin parla, la Divesso intrè dins la baumo sourno, cercant uno escoundudo, e Ulisse aduguè l’or e l’aram que noun se gausis, e li vièsti bèn fa que i’avien douna li Feacian. E li pausè en ordre ; pièi Minervo meteguè uno lauso sus la porto.

   E tóuti dous s’estènt asseta au pèd de l’óulivié sacra perpensavon la rouino di Calignaire arrougant. Minervo Divesso dis iue glas parlè proumiero :

   — Noble enfant de Laerte, endùstri Ulisse, sounjo coume metras la man sus li Calignaire plen de croio que despièi tres an mestrejon dins toun oustau, cercant ta mouié divino e ié fasènt de douno de nòvi. Elo espèro toujour ta revengudo, se doulouiro dins soun cor, e li fai tóutis espera e fai de proumesso en cadun e ié mando de message ; mai dins soun èime pènso en d’àutri causo.

   L’endùstri Ulisse ié venguè :

   — O Diéu ! Deviéu dounc, coume l’Enfant d’Atriéu, Agamennoun, peri de malo-mort dins moun palais, se m’avias pas tout di à tèms ! Mai, digas-me coume li punirai, e tenèsvous proche de iéu, pèr m’assegura e pèr me douna fiso, coume avès fa quand abousounerian la trelusènto courouno de Troio. Vous tenguessias afougado proche de iéu, o Divesso dis iue glas, iéu tendrai tèsto soulet à tres cènts ome, se me sias bèn-voulènto.

   E la Divesso dis iue glas ié respoundeguè :

   — Certo, sarai procho de tu e te perdrai pas de visto, quand faren acò. Ai dins l’idèio que mai que d’un d’aquéli Calignaire que devourisson toun viéure counchara de cervello e de sang lou large caladat. Te vau rèndre descouneissable pèr tóuti lis ome : frounsirai ta bello pèu sus ti mèmbre souple, e farai toumba de ta tèsto toun péu blound, e te taparai d’un pedas pèr que fagues ourrour is ome, e farai rouge tis bèus iue, pèr que parèigues laid à tóuti li Calignaire, em’ à ta mouié em’ à toun fiéu qu’as leissa dins lou palais. Mai d’abord vai vèire toun pourcatié que te vòu de bèn e qu’amo toun fiéu e la prudènto Penelopo. Lou trouvaras gardant ti porc, que manjon proche la Pèiro dóu Corb e la font Aretouso e se i’engraisson d’aglan doucinèu ‘mé d’aigo negro. Rèsto aqui e demando-ié touto causo, dóu tèms qu’anarai en Esparto, vilo di bèlli femo, pèr faire veni Telemaque, toun fiéu escari qu’es ana pèr tu dins la grando Lacedemouno vers Menelau, pèr saupre de ti nouvello e pèr saupre mounte poudiés èstre.

    E l’avisa Ulisse, respoundènt, parlè ‘nsin :

   — Perqué pas ié dire, vous que sabès tout ? Es-ti pèr qu’aquest barrule mai sus la mar esterlo e que rebouligue quand d’àutri manjon soun bèn.

   Alor Minervo dis iue glas ié venguè :

   — Qu’acò siegue pas toun soucit ! Iéu l’ai mena aqui pèr que se fague un bon renoum ; mai a ges de mau : es asseta, siau, dins li demoro de l’Enfant d’Atriéu, e a tout en abounde. Es verai que li Calignaire ié calon d’embousc sus sa barco negro, e lou volon tua davans que torne dins la terro de la patrìo ; mai crese pas qu’acò fugue: avans la terro aura recata quaucun d’aquéli que devourisson toun viéure.

   Ansin parlant, Minervo lou touquè d’uno bleto e faguè frounsi sa bello pèu sus si mèmbre souple ; e faguè toumba de sa tèsto soun péu blound ; ié dounè lou biais d’un gros viei ; pièi si bèus iue, li fretè pèr li faire veni rouge ; l’abihè d’un marrit pedas em’ un jargau trauca, brut, tout enfuma. Pièi l’atapè de la larjo pèu rasclado d’uno cèrvio, e ié dounè un bastoun em’ uno vièio biasso touto traucado em’ uno courrejo recrouquihado.

Aguènt charra ‘nsin, se quitèron, e Minervo anè dins la divino Lacedemouno, vers l’Enfant d’Ulisse.