LI BENURA FEACIAN

Pèr EN LUCIAN ESTRINE.

  Quand l’Aubo di det rousen, matiniero, pareiguè, lou valènt Alcinòu saliguè de soun lié ; e tambèn lou destrùssi di castelar, l’avisa e divin Ulisse. Lou valènt Alcinòu lou menè vers la Plaço di Feacian, pas liuen di barco. Entre arriba, s’assetèron proche sus de pèiro liso. Minervo que brandis la lanço, anavo pèr la Vilo, semblant l’un di precoun prudènt d’Alcinòu ; e, pensant à la revengudo dóu generous Ulisse, abourdavo cade ome en ié disènt :

   — Baroun e capo di Feacian, anas en Plaço, pèr fin d’ausi l’Estrangié qu’es arriba i’a pas long-tèms dins l’oustau dóu sàvi Alcinòu, après avedre barrula la mar: retrais is Inmourtau.

   Aguènt parla ‘nsin, empuravo l’èime de cadun, e lèu la Plaço e li sèti fuguèron coume d’ome. E remiravon l’enfant prudènt de Laerte, car Minervo avié espargi sus sa tèsto e sis espalo uno gràci divino, e l’avié fa grand e majestous, pèr que pareiguèsse mai fièr e mai venerable i Feacian e qu’ansin i’agradèsse, e pèr fin que fuguèsse lèst à touto esprovo. Quand fuguèron tóuti acampa, Alcinòu ié parlè ansin :

   — Escoutas, baroun e capo di Feacian, que vous digue tout ço que moun cor dins lou pitre m’ispiro. Sabe pas quau es aquel Estrangié barrulaire qu’es vengu dins moun oustau, de vers lis ome dóu caire de l’Aubo o de vers aquéli dóu Tremount. Nous demando d’ajuda sa revengudo. Lou menaren, coume nous es arriba pèr d’àutri, car ges d’ome intra dins moun oustau i’an long-tèms ploura, desirant lou retour. Anen ! tiren vers la mar divino uno negro barco novo, e que cinquanto-dous jouvènt siegon chausi dins lou pople, li meiour de tóuti. Estroupas dounc li rèm, e s’alestigue lèu dins moun oustau un festenau que vous óufrisse. Li jouvènt, que fagon ço qu’ai di ; e vàutri tóuti, Caloge porto-bourdoun, venès dins moun bèu palais, que faguen ounour à l’oste dins lou palais. Que res me refuse, e fasès veni lou Chantre divin Demoudoque, car un Diéu i’a douna lou bèu canta que chalo, quand soun amo empuro soun cant.

     Aguènt parla ‘nsin, marchè proumié e li Porto-bourdoun lou seguissien; un precoun courreguè à l’endavans dóu Chantre divin. E cinquanto-dous jouvènt chausi dins lou pople, anèron, coume Alcinòu avié di, sus la ribo de la mar fèro. Estènt vers la ribo, tirèron la negro barco à la mar prefoundo, aubourèron lou mast, alestiguèron li velo, estroupèron li espaieto emé de courrejo, e fasènt tout coume se dèu, larguèron li velo blanco e vouguèron vers lou large. Pièi venguèron alor dins lou grand palais dóu sàvi Alcinòu. E lou pourtegue, e la grand salo, e l’oustau èron plen d’ome acampa, e li jouvènt coume li vièi èron noumbrous.

   Alcinòu tuè pèr éli douge fedo, vue porc di dènt blanco e dous biòu di pèd plegatiéu. Lis espeièron, e adoubèron un brave repas. E lou precoun venguè, menant lou Chantre divin. La Muso l’amavo en subre de tóuti, e i’avié douna de saupre lou bèn emé lou mau, e i’aguènt leva sis iue l’avié guierdouna dóu bèu canta. Lou precoun meteguè pèr éu, au mitan di counvida, un fautuei clavela d’argent contro uno auto coulouno ; e au dessus de sa tèsto penjè la quitarro zounganto, e ié fague sèntre coume la poudrié prene. Pièi meteguè davans éu uno bello em’ un gourbelin em’ uno tasso de vin, pèr que beguèsse coume soun amo n’i’en dirié. — E tóuti alounguèron li man vèrs li mèisse davans éli.

   Quand aguèron rassasia sa fam emai sa set, la Muso empurè lou Chantre pèr que lausèsse la glòri dis ome dins un cant renouma enjusquo dins lou large Cèu. Èro de la rioto entre Ulisse e Achile, enfant de Peliéu, quouro s’agarriguèron pèr tèms emé de mot vióulent dins un festenau óufert i Diéu. E lou Rèi dis ome, Agamennoun se gaudissié, dins soun amo que li proumié d’entre li Grè s’agarriguèsson ; car se coumplissien li dicho d’Apouloun esbléugissènt, quouro avié passa lou lindau de pèiro dins la divino Pitò pèr questiouna l’ouracle : alor s’alestissien li mau di Trouian e di Grè, pèr la voulounta dóu grand Jupitèr.

  E lou Chantre preclar cantavo aquéli causo, mai Ulisse prenènt dins si man forto sa grand flassado de pourpro la traguè sus sa tèsto e n’acatè sa bello caro, car avié vergougno de toumba de plour davans li Feacian. E quouro lou Chantre divin s’arrestavo de canta, éu si plour baucavon ; esvartavo soun mantèu e prenènt la doublo coupo, fasié de libacioun i Diéu. Pièi quand li baroun Feacian encitavon lou Chantre que cantèsse (car èron calamela pèr soun vers), Ulisse plouravo mai, la tèsto acatado. S’escoundié de tóuti en escampant de lagremo ; mai Alcinòu, asseta contre éu, soulet se n’avisè e l’ausiguè gouissa, e tant lèu diguè i Feacian, abile remaire:

   — Ausissès-me, baroun e capo di Feacian. Avèn deja countenta nosto amo dóu festin e dóu cant de la quitarro, chale di festenau. Aro, sourten ; adounen-nous en tóuti li jo, pèr que l’oste digue à sis ami, uno fes tourna dins sa patrìo, de quant relevan sus lis àutris ome pèr lou poung, la lucho, lou saut e la courso.

   Aguènt parla ‘nsin, marchè proumié e tóuti lou seguiguèron. E lou precoun penjè la quitarro zounganto à la coulouno, e, prenènt Demoudoque pèr la man, lou menè foro l’oustau, dóu meme camin que li baroun Feacian avien pres pèr vèire li jo. Anèron en plaço, e uno prèisso enormo de mounde seguissié. Pièi, forço jouvènt roubuste s’aubourèron : Acrouniou, Ouciale lou Lèuge, Elatriéu lou Remaire, Nautiéu, emé Primniéu lou Pilot, em’ Anquiale lou Ribeiròu, em’ Eretmiéu, e Pountiéu lou Marinié, e Proutiéu lou Proumié de tóuti, e Toun lou Lèste, em’ Anabessiniéu l’Embarcaire, em’ Anfiale, l’enfant de l’Armejaire Poulinèu e lou felen dóu Mèstre d’aisso Teitoun, emé lou large Euriale retrasènt à Mars, Mataire dis ome, emé Nauboulido que pèr la forço e la bèuta relevavo sus tóuti li Feacian après lou noble Laudamas. E li tres drole de l’irreprouchable Alcinòu s’aubourèron tambèn, Laudamas e Sàli, emé lou divin Clitouniéu.

  E d’abord luchèron à la courso, e se rounsèron dóu rande, e tóuti ensèn voulavon, aubourant la póusso de la plano Mai aquéu que li passavo tóuti, e de liuen, èro Clitouniéu e d’autant de camin qu’an fa li miolo, la rego finido, d’autant éu li leissavo en-darrié quand revenguè davans lou pople. D’autre entamenèron la lucho, e dins aquel assaut Éuriale l’empourtè sus li mai caloussu. E Anfiale gagne en sautant lou miés ; e Elatriéu fuguè lou mai fort pèr li manda palet ; e Laudamas, l’enfant, preclar d’Alcinòu fuguè lou mai fort pèr lou cop de poung. Mai, quand se fuguèron chala d’aquéli lucho, Laudamas, enfant d’Alcinòu, parlè ‘nsin :

   — Anen, ami, demanden à l’oste se tambèn saup lucha. Certo, sèmblo pas que ié defaute lou courage. A de cueisso e de bras em’ un còu caloussu ; es encaro jouine, emai l’agon aflaqui de mau-tèms espés ; car i’a rèn à la mar pèr estourri un ome tant gaiard fuguèsse.

   E Éuriale ié respoundeguè :

   — As bèn parla, Laudamas. Vai, empegne-lou, e raporto-ié ço qu’avèn di.

   E l’enfant preclar d’Alcinòu, aguènt entendu acò, s’aplantè au mitan dóu round e diguè à-n-Ulisse :

   — Anen, Oste de moun paire, venès assaja nòsti jo, se ié sias atrina coume se dèu. I’a pas de glòri mai grando pèr lis ome coume d’èstre valènt di pèd emai di bras. Venès dounc, couchas la tristour de vosto amo. Vostre retour sara pas retarda de gaire, car deja vosto nau es tirado à la mar, e li coumpan soun lèst pèr parti.

   E l’avisa Ulisse ié respoundeguè :

   — Laudamas, perquè me vènes prouvouca à la lucho ? Li mau emplenon mai moun arno que lou desir di jo. Ai passa deja de mal-auvàri tant-e-pièi, emai de peno ; e aro asseta dins voste garlandèu, demande lou retour, pregant lou Rèi e tout lou pople.

   E Éuriale, ié venènt, apertamen ié faguè escorno :

   — M’avès l’èr, moun oste, de-dessaupre tóuti li jo ounte s’atrinon lis ome, e retrasès mai à-n-un mèstre d’equipage (que sus un batèu a pèr mai grand soucit lou gazan e lou viéure) qu’à-n-un luchaire.

   E l’avisa Ulisse, em’ un regard feroun, ié diguè :

     — Moun oste, parles pas coume fau, e retipes à-n-un arrougant. Li Diéu noun partisson parieramen si douno entre tóuti lis ome, la bèuta, la prudènci o lou bèn dire. Souvènt un ome a ges de bèuta, mai un Diéu l’adorno pèr la paraulo, e tóuti davans éu soun ravi, car parlo assegura em’ uno leno moudestìo e ‘n Placo mestrejo, e quand vai pèr la vilo lou regardon coume un Diéu. Un autre retrais is Imnourtau per la bèuta, mai i’es pas douna lou bèn-dire. Ansin, tu siés bèu, e ‘n Diéu t’aurié pas fa autre ; mai lou sen te defauto, e coume as mau parla, as enmalicia moun cor dins moun pitre. Descounèisse pas aquéli lucho, coume dises. Ére dintre li proumié que metien sa fiso dins sa jouvènço e dins la forço de si bras. Aro siéu aclapa de mau e de doulour, car siéu esta de batèsto noumbrouso entre lis ome e n’ai travessa lis asard de l’oundo. Mai, mau-grat que n’ague bèn rebouli, assajarai aquéli jo, car ta paraulo m’a mourdu, e m’as atissa pèr toun dire.

   Ansin parle, e sènso jita sa flassado, se rounsant rudamen, prenguè uno pèiro mai grosso e mai lourdo qu’aquéli que li Feacian se servien dins si jo, e l’aguènt facho vira, la mandè d’uno man roubusto. E la pèiro gingoulè, e tóuti li Feacian abile remaire, beissèron la tèsto souto lou vanc de la pèiro que voulè bèn liuen di marco dis autre. E Minervo courriguè vitamen e, metènt uno marco, diguè, aguènt pres caro d’ome :

   — Meme un avugle, moun oste, pourrié counèisse ta marco en la toucant, car es pas mesclado emé la moulounado dis autro, mai es bèn plus liuen. Ten-te fiso, car pas un di Feacian te passara, ni meme t’aura.

   Ansin mutè, e lou paciènt e divin Ulisse fuguè countènt e ié fasié gau d’avé dins la Plaço un ami bèn-voulènt. E parle mai manèu i Feacian :

   — Aro, jouvènt, agantas aquelo pèiro. Ai idéio que lèu n’en vau manda uno autro autant liuen e meme mai. Moun amo e moun cor m’enciton pèr assaja lis àutri lucho. Que chascun li risque, car m’avès malamen enmalicia. Au gantelet, à la lucho, à la courso, refuse degun di Feacian, franc de Laudamas soulet qu’es moun oste. Quau pourrié lucha un ami ? Lou dessena e l’ome de rèn contro-iston soun oste dins li jo, au mitan dis estrangié e s’abaisson ansin. Iéu n’en refuse ni n’en rebute ges d’autre. Sabe tóuti li lucho que se fan entre lis ome. Sabe subretout benda un arc escura de nòu, e lou proumié tancariéu un arquié dins lou fube dis enemi, meme de coumpagnoun à mouloun sieguèsson-ti à soun entour e bendarien-ti soun arc contro iéu. Filóutèto soulet me gagnavo emé soun arc, vers li Trouian, li fes que li Grè se batian à matrassino. Mai aro crese d’èstre lou mai adré di mourtau que vivon de pan sus terro. Segur que voudriéu pas lucha emé lis eros d’antan, ni Ercule nimai Éurite, car luchavon l’arc meme li Diéu. Lou grand Éurite mouriguè jouine; se faguè pas vièi dins soun oustau, car Apouloun enmalicia lou matè, aquest à l’arc l’aguènt prouvoca. Iéu mande la pico coume un autre li matrassino. Pamens, ai pòu qu’un Feacian me passe à la courso, car m’an aclapa mi trebau au mitan dis oundo ; n’aviéu pas forço viéure dins ma nau, e mi pàuri geinoui èron aflaqui.

    Ansin mutè, e tóuti restèron nè, e soulet Alcinòu ié respoundeguè :

   — Moun oste, ti paraulo m’agradon. Ta forço vòu prouva la vertu que pertout te seguis, car siés amali qu’aquel ome t’ague braveja; mai degun aujarié èstre en doute de toun courage, franc d’avé perdu lou sèn. Aro, encapo bèn ço que te vau dire pèr que parles amistous de nòsti brave, quouro dins tis oustau saras à taulo entre ta femo e tis enfant, e que t’ensouvendras de nosto vertu e di travai ounte Jupitèr nous a douna d’èstre famous despièi lis àvi. Sian pas li mai fort au gantelet, nimai sian pas de luchaire coumpli ; mai au courre sian rapide e sian tras que bon sus li barco. Li festin nous fan gau emai la quitarro e li danso, e lis abihage courous, e li ban d’aigo tousco e lou lié. Dau ! vautre que sias li meiour balaire di Feacian, balas, que l’oste, retour dins soun oustau, digue à sis ami de quant passas lis àutris ome pèr lis art de la marino, pèr lou pèd isnèu, pèr la danso e pèr lou cant. Que quaucun adugue tant-lèu à Demoudoque sa quitarro zounganto qu’es restado dins l’oustau.

   Alcinòu, retrasènt à-n-un Diéu parlè ‘nsin ; un precoun s’aubourè pèr ana querre la quitarro armouniouso dins l’oustau dóu Rèi. E li nòu priéu di jo, nouma pèr lou sort, s’aubourèron, car es éli que reglavon tout dins li jo. Aplanèron la plaço dóu cor, e alestiguèron un large rode. Lou precoun revenguè, adusènt la quitarro zounganto pèr Demoudoque; e aquest se meteguè au mitan, e ‘ntour d’éu se tenien li jouvencèu, dansaire bèn engaubia. E marcavon de si pèd lou cor divin : Ulisse remiravo si pèd desgaja e n’èro ravi dins soun amo.

   Mai lou Chantre coumencè de canta meravihousama l’amour de Mars em’ Afroudito, la bello courounado, e coume s’aparièron dins l’oustau de Vulcan. Mars faguè de douno tant-que, pièi, desoundrè lou lié dóu Rèi Vulcan. Tant-lèu lou Soulèu, que lis avié vist s’aparia, venguè lou faire assaupre à-n-aquest, qu’ausiguè aqui uno malo paraulo. Pièi, perpensant d’à founs soun revènge, se despachè d’ana à sa fargo, e, aubourant un gros enclume farguè de liame que noun poudrien ni se roumpre ni se desfaire. Aguènt fini aquéu ret enganiéu, venguè dins la chambro nouvialo mounte èro soun bèu lié. E ié penjè de tout caire, en round, aquéli liame que toumbavon di saumié entour de la litocho coume de telaragno, e que res poudié vèire, pas meme li Diéu benura. Es ansin qu’ourdiguè sa ruso. E, aguènt ansin envóuta lou lié, faguè coume s’anavo à Lemnos, vilo bèn bastido, aquelo que de tóuti amavo lou miés sus terro. Mars dóu fren d’or lou tenié d’à ment e quand veguè parti lou fabre ilustre, se despachè, dins soun envejo d’Afroudito, la bello courounado, de veni vers l’oustau de l’ilustre Vulcan. Afroudito, tournant de vèire soun paire pouderous Jupitèr, èro assetado. E Mars intrè dins l’oustau, e ié prenguè la man, en ié disènt :

   — O Caro, anen dourmi sus noste lié. Vulcan es plus eici ; es ana vers Lemnos, encò di Sintian que parlon gavot.

   Ansin mutè, e ié pareiguè dous à la Divesso de plega; mountèron sus lou lié pèr ié dourmi, e tant-lèu li liame, abilamen pausa pèr l’endustri Vulcan lis enviróutèron. Poudien ni boulega li mèmbre, ni se leva, e veguèron que poudien pas fuge. E l’ilustre Goi s’aflatè d’éli, car s’èro entourna avans d’èstre vers Lemnos, lou Soulèu aguènt fa l’agacho pèr éu e l’aguènt averti. Rintre à l’oustau, adoulenti dins lou cor.

  S’aplantè dins courredou, e uno iro vióulento lou prenguè ; e cridavo que fasié pòu, talamen tant que tóuti li Diéu l’ausiguèron :

   — Paire Jupitèr, e vàutri, Diéu benura que sèmpre vivès, venès vèire de causo que fan vergougno e noun se podon supourta. Iéu que siéu goi, la chato de Jupitèr, Afroudito, me desoundro ; amo l’aule Mars pèr ço qu’es bèu e que goio pas. Se siéu laid, basto ! n’en siéu pas l’encauso ; la fauto n’es de moun paire e de ma maire que me devien pas faire. Agachas-lèi coume soun coucha, joun pèr l’amour. Segur qu’en li vesènt dins aquéu lié, n’en siéu endoulenti; mai crese pas qu’assajèsson de ié mai dourmi, emai se vogon forço bèn ; poudran pas s’ajougne, e moun ret e mi liame li tendran jusquo tant que soun paire m’ague rendu la doto que i’ai dounado pèr sa fiho dis iue de chin, car èro bello.

   Ansin mutè, e tóuti li Diéu s’acampèron dins lou palais d’aram. Netune qu’envirouno la terro venguè, e tambèn Mercùri servicious, piei l’Arquié-rèi Apouloun. Li Divesso, vergougnouso, restèron souleto dins si demoro. Li Diéu despartissèire di bèn èron dre dins lou courredou ; un rire demasia partiguè di Diéu benura quand veguèron l’obro dóu prudènt Vulcan. E ‘n lou rega se disien entre éli :

   — Li causo basso valon pas la vertu. Aqui lou lourd a agu lou desgourdi. Vulcan, emai fugue panard, a aganta pèr soun gàubi Mars, lou mai desgaja de tóuti li Diéu de l’Oulimpe ; e pèr acò ié fara paga lou band.

   Ansin se parlavon entre éli. Lou Rèi Apouloun, enfant de Jupitèr diguè à Mercùri :

   — O Mercùri, Anounciaire, enfant de Jupitèr, tu que partisses li bèn, certo, amariés sènso doute èstre enviróuta d’aquéli liame fourça, pèr coucha dins lou lié contro la Vènus d’or.

   E l’Anounciaire Mercùri ié rebequè tant-lèu :

  — Basto li Diéu ! o Apouloun, Arquié-rèi, basto acò fuguèsse, e fuguèsse pres dins de liame tres fes autant entrevacous, e que tóuti li Diéu, e tóuti li Divo me veguèsson, que fuguèsse coucha emé la Vènus d’or.

   Ansin mutè, e lou rire di Diéu Inmourtau s’esboudenè. Mai Netune risié pas ; pregavo l’ilustre Vulcan que faguèsse deliéure Mars, e ié disié aquéli paraulo aludo :

   — Fai lou deliéure, e t’aproumete que te pagara coume voudras e coume counvèn entre Diéu Inmourtau.

   E lou fabre ilustre Vulcan ié venguè :

   — Netune qu’envirounes la terro, me demandes pas acò. Plèio de marrit, marrido plèio. Coume poudriéu te cougi entre lis Inmourtau, se Mars escapavo soun dèute e mi liame ?

   E Netune que bassaco la terro ié respoundeguè :

   — Vulcan, se Mars nègo lou dèute e se lèvo de davans iéu te pagarai.

   E l’ilustre Goi ié respoundeguè :

   — Counvèn pas que te nègue ta paraulo : acò noun sara.

   Aguènt parla ‘nsin, lou garru Vulcan roumpeguè liame. E tóuti dous, deliéure di liame entrevacous, s’envoulèron tant-lèu, Mars dins la Traço, e Venus risouleto dins Cipre, à Pafos mounte soun si bos sacra e sis autar redoulènt. Aqui, li Gràci la bagnèron e l’embausemèron d’òli d’ambròsi, coume counvèn i Diéu Inmourtau, e la vestiguèron de raubo preciouso que fasien gau de vèire.

   Ansin cantavo lou Chantre ilustre, e dins soun èime Ulisse se gaudissié de l’ausi, coume tóuti li Feacian abile à maneja li long rèm di barco.

   E Alcinòu diguè à Sàli e à Laudamas de dansa soulet, car res poudié lucha em’ éli. Aquésti prenguèron dins si man uno bello boulo rouginello que lou sàvi Poulibe avié gaubejado pèr éli. E l’un, rèire-plega, la mandavo vers li niéu sourne, e l’autre la recassavo davans qu’aguèsse touca lou sòu. Quand aguèron ansin joungla à mirando emé li boulo, alor dansèron l’un après l’autre sus la terro drudo ; e tóuti li jouvènt, dre sus la Plaço, piquèron di man, e s’aubourè un grand brut. Alor lou divin Ulisse diguè àn-Alcinòu :

   — Rèi Alcinòu, lou mai preclar dóu pople, certo m’as anouncia li meiour dansaire, e acò es mai que clar. L’amiracioun me pren quand li vese.

    Ansin mutè, e l’èime valènt d’Alcinòu s’espoumpiguè de joio, e tant-lèu diguè i Feacian, ami di rèm :

   — Ausès, baroun e capo di Feacian. L’oste me sèmblo sàvi. Dau! counvèn que ié faguen li douno de l’oste. Douge rèi preclar, douge baroun gouvernon aquéu pople, e iéu siéu lou tregen Adusès cadun uno flassado courouso, un jargau e un Pes d’or fin. Adurren tant-lèu tóutis ensèn aquéli douno, pèr que l’oste lis aguènt s’assète au festin, l’amo en joio. E Éuriale ié parlara pèr l’apasia, car a pas bèn parla.

  Ansin mutè, e tóuti aguènt sena, dounèron ordre qu’aduguèsson li presènt, e cadun mandè un precoun. Éuriale, respoundènt à-n-Alcinòu, parlè ‘nsin :

   — Rèi Alcinòu, lou mai preclar de tout lou pople, apasiarai l’oste, coume me lou disés, e ié dounarai aquéu glàsi d’aram à manipo d’argènt, emé sa guèino d’evòri escrincelado de nòu. Aquesto douno sara digno de l’oste.

   En parlant ansin meteguè lou glàsi clavela d’argènt dins li man d’Ulisse, e ié diguè en paraulo aludo :

   — Salut, Oste, moun paire ! Se vous ai di uno resoun marrido, que l’aurige l’emporte ! Li Diéu vous dounèsson de tourna dins vosto patrìo e de revèire vosto femo, car avès longtèms rebouli liuen de vòstis ami.

   E l’avisa Ulisse ié respoundeguè :

   — Emai tu, ami, te salude. Que li Diéu te dounon tóuti li bèn. Pousquèsses n’avé jamai lou regrèt d’aquéu glàsi que me dounes en m’apasiant de ti paraulo.

   Ansin mutè, e se meteguè lou glàsi clavela d’argènt en bricolo. Pièi, lou Soulèu cabussè, e li douno ufanouso s’aduguèron; li precoun famous li quitèron dins l’oustau d’Alcinòu ; e lis nòblis enfant d’Alcinòu lis aguènt reçaupudo, li pausèron davans sa maire venerablo. Lou valènt Alcinòu coumandè i Feacian de veni dins soun oustau; s’assetèron sus de fautuei releva, e lou valènt Alcinòu diguè à-n-Aretè.

   — Femo, adus un bèu cofre, lou plus bèu di tiéu, e ié rejougneiras un ristre bèn lava em’ un jargau. Que bouton un peiròu sus lou fiò pèr faire caufa d’aigo, que l’oste, s’estènt bagna, remire li douno que i’an adu li nòbli Feacian ; e qu’éu se gaudigue dóu festin en escoutant lou Chantre. Iéu ié farai douno d’aquelo bello tasso d’or pèr que s’ensouvèngue de iéu tóuti li jour de sa vido, quand dins soun oustau fara de libacioun à Jupitèr em’ is àutri Diéu.

   Ansin mutè ; Aretè dounè ordre i servicialo que meteguèsson vitamen un grand peiròu sus lou fiò ; e meteguèron sus lou fiò ardènt lou lavese pèr lou ban ; ié vujèron l’aigo, pièi atubèron lou bos dessouto. Lou fiò enviróuté lou lavese sus l’enders, e l’aigo se caufè.

   Dins lou tèms Aretè de la chambro nouvialo descendeguè pèr soun oste un bèu cofre, e ié meteguè li douno ufanouso, lis abihage e l’or que i’avien fa douno li Feacian. Elo ié meteguè uno flassado em’ un bèu jargau e diguè à-n-Ulisse aquéli paraulo aludo :

   — Vejo, tu, aquéu curbecèu e barro-lou em’ un nous, que res en routo te ié posque rèn rauba, car dourmiras belèu de la douço som dins la barco negro.

   Aguènt ausi acò, lou paciènt e divin Ulisse barrè tant-lèu lou curbecèu em’ un nous entrevacous que i’avié aprés antan l’ounourado Circè. Pièi la beilesso ié venguè dire de se bagna ; descendeguè dins lou ban, e sentiguè émé l’aigo caudo, car i’avié long-tèms qu’avié pas agu siuen, despièi qu’avié leissa lou repaire de Calipsò à bello como, ounte i’èron douna coume à-n-un Diéu. E li servicialo l’aguènt fa bagna, l’ougnèron d’òli redoulènt e ié meteguèron un jargau em’ uno bello flassado. E sali dóu ban, revenguè au mitan dis ome bevènt lou vin. Nausicaa que di Diéu tenié la bèuta, s’aplantè sus lou lindau de l’oustau bèn basti, e, regardant Ulisse emé chale, ié diguè aquéli paraulo aludo : 

— Salut, moun oste ! I Diéu plasigue, quouro sarés dins la terro de la patrìo, que vous ensouvenguès de iéu, car me devès la vido.

   E l’avisa Ulisse ié respoundeguè :

   — Nausicaa, chato dóu generous Alcinòu, se Jupitèr restountissènt, l’espous de Junoun, me douno aro de vèire lou jour de la revengudo e de rintra dins moun palais aqui, certo, coume à-n-uno Divo farai de vot pèr tu tóuti li jour de ma vido, car siés estado moun sauvamen, o Vierge.

   Ansin mutè, e s’assetè sus un fautuei proche lou Rèi Alcinòu. Li ragas fasien li part e sermavon lou vin. E un precoun venguè, menant lou Chantre meloudious, Demoudoque, ounoura dóu pople : lou faguè metre au mitan di counvida, contro uno auto coulouno. Alor Ulisse coupant la plus grosso part de l’esquino vounchado de graisso, d’un porc di blànqui dènt, diguè au precoun :

   — Precoun, pren e semounde aquelo car à Demoudoque pèr que la mange. Emai iéu l’ame d’ausi, mau-grat fugue doulènt. Li Chantre soun digne d’ounour e d’esgard entre lis ome de la terro, car la Muso i’a ensigna lou cant, e elo tambèn amo la raço di Chantre.

  Ansi mutè, e lou precoun pausè li mèisse dins li man dóu valènt Demoudoque, e aquest emé gau li reçaupeguè. Tóuti alor alounguèron li man vers li viéure davans éli. E quouro se fuguèron ressasia de bèure e manja l’avisa Ulisse diguè à Demoudoque :

   — Demoudoque, t’ounoure mai que tóuti li mourtau, que la Muso, chato de Jupitèr, o bèn Apouloun t’agon ensigna. As meravihousamen canta l’astrado di Grè, e tóuti li mau qu’an passa, e tóuti si trebau, coume se i’ères esta o coume se lis aviés sachu d’un Argian. Mai aro canto lou Cavau de bos, basti pèr Epèie emé l’ajudo de Minervo, e que lou divin Ulisse menè pèr engano dins la ciéutadello : car l’avié rampli d’ome que toumbèron pièi Ilioun. Se me fas lou raconte just d’aquéli causo, iéu averarai en tóuti lis ome qu’un Diéu i bèn-voulènt t’a douta dóu cant divin.

   Ansin parlè, e lou Chantre, ispira pèr un Diéu, coumencè de canta. Cantè d’abord coume li Grè mounta sus li barco à banc d’apès, s’aliunchèron aguènt bouta, lou fiò i tibanèu. Mai lis àutri Grè èron deja asseta contro l’ilustre Ulisse, embarra dins lou Cavau au mitan dóu garlandèu di Trouian. Aquésti, éli-meme, avien tira lou Cavau dintre lou Castelar; s’aubouravo, aqui dóu tèms qu’asseta à l’entour n’en disien tant-e-pièi. E tres plan i’agadavon : d’esclapa lou bos cloutu emé l’aram taiu o de lou debaussà sus li roucas, o de lou garda coume uno óuferto i Diéu. Es aquest darrié que devié se coumpli, car soun astrado d’éli èro de peri uno fes que la vilo aurié recata dins si bàrri lou grand Cavau de bos ounte èron asseta li Prince di Grè, pourtant la mort e lou maudestin encò di Trouian. E Demoudoque cantè coume lis enfant di Grè aguènt degoula dóu Cavau, soun embousc cloutu, saquejèron la vilo. Pièi cantè lou ravage de la ciéuta ribassudo e Ulisse, e lou divin Menelau, retrasènt à Mars, e fasènt lou sèti de l’oustau de Deifobe, e la rudo bataio que se dounè aqui, e coume fuguèron vincèire emé l’ajudo de la generouso Minervo.

   Lou Chantre preclar cantavo aquéli causo, e Ulisse cor-falissié, e souto si parpello, li lagremo aseigavon si gauto. Coume uno femo sarro dins si brassado e plouro soun ome escari toumba davans la vilo e davans soun  pople, leissant à sa ciéuta em’ à sis enfant lou mau-destin ; lou vesènt mort e lou cors bategant encaro, elo se jito sus éu, idoulanto, e lis enemi la picant dins l’esquino e lis espalo emé l’enfust de si lanço, la mènon esclavo pèr subi li trebau e li doulour e que si jour se passigon dins la mesquinarié e la desesperanço : ansin Ulisse, souto si parpello desboundavon li lagremo amaro, qu’escoundié is àutri counvida. E soulet Alcinòu asseta contro éu, s’én avisè e l’ausiguè gouissa prefoundamen ; e tant léu diguè i Feacian, abile marinié :

  — Escoutas, baroun e capo di Feacian, e que Demoudoque fague cala sa quitarro zounganto. Ço que canto plais pas autant en tóuti. Despièi qu’avèn fini lou repas e que lou Chantre divin a coumença de canta, l’oste s’abimo en un dòu crudèu, e la doulour a encoumbi soun cor. Que Demoudoque finigue dounc, pèr que nautre emai l’oste sieguen tóuti countènt. Acò counvendra forço miés. Avèn alesti lou retour de l’oste ounoura e tambèn li douno amigo que i’avèn semousto, estènt que l’aman. Un oste un suplicant, es un fraire pèr tout ome que soun amo pòu encaro s’amansi. Ansin, Estrangié, m’escoundes rèn pèr engano de ço que te vole demanda, car es juste que me parles lou cor sus la man. Digo-me coume disien à ta maire, à toun paire, à-n-aquéli de ta vilo em’ à ti vesin. Car degun d’entre lis ome, que siegue un capoun o un ome ilustre, degun es esta sènso noum despièi sa neissènço. Li parènt que nous an fa, nous n’en an douna un en tóuti. Digo-me tambèn la terro ounte siés na, toun pople, ta ciéuta, pèr fin que nòsti barco de soun èime te mènon : car an ni pilot, ni timoun coume lis àutri barco; mai an un èime coume nautre, e sabon li vilo e li camp drud de tóuti lis ome; e travèsson couchouso la mar, atapado que soun de sagarés emai de nivo, sènso cregne d’èstre matrassado nimai de peri. Pamens ausiguère dire pèr tèms à moun segne-paire Nausitòu que Netune s’amalirié contro nautre, d’abord qu’acoumpagnan sènso entrevadis tóuti lis estrangié. Disié qu’uno barco Feaciano farié naufrage de retour d’un viage sus la mar souloumbro, e qu’uno grando colo s’aubourarié davans nosto vilo. Ansin parlavo moun segne-paire. Belèu aquéli causo se coumpliran, belèu noun : acò sara coume voudran li Diéu. Mai tu, parlo e digo-nous dins quet rode as barrula, lis encountrado qu’as visto, e li ciéuta bèn garnido, e lis ome caïn e feroun, o juste e caritadous e que soun èime agrado i Diéu. Digo-nous perqué ploures en ausènt canta lou mau-destin dis Argian, di Danaian e d’Ilioun ! Li Diéu éli-meme an fa aquéli causo e an vougu la mort de tant de brave, pèr fin que siegon canta dins li jour endevenidou. Un de ti gènt es-ti mort davans Ilioun ? Èro toun fihat ilustre o toun sogre, aquéli qu’escarissèn lou mai après noste sang de nautre ? o bèn un coumpan sèns reproche ? Car un coumpagnoun sàvi n’es pas mens qu’un fraire.