NESTOR

pèr la FREIRE PROUVENCALO

   Lou Soulèu sourgissènt de sa lono bello s’enartè dins lou Cèu d’aram, pèr adurre la lus is Inmourtau emai sus la terro drudo is ome que moron, quand arribèron vers Pilos, ciéutadello bèn bastido de Neliéu. Li Pilian sus la ribo, fasien de sacrifice de biòu negre à Netuno de la bluio como. E i’avié nòu rengueirado de sèti, e sus cado rengueirado i’avié nòu tau d’escoutela.

   E tastavon li frechaio, e brulavon li garro pèr li Diéu, quouro dins lou port intrèron aquéli d’Itaco, e carguèron li velo de la barco bèn assegurado, e, l’aguènt amarrado, n’en sourtiguèron. E Telemaque tambèn n’en sourtiguè, mena pèr Minervo. E ié parlant proumiero, la Divesso dis iue glas ié venguè :

   — Telemaque, te counvèn plus d’èstre crentous, aro qu’as passa la mar pér l’amour de toun paire, afin de saupre queto terro lou rejoun e queto es sa destinado. Dau ! vai dre vers Nestor, aquéu qu’atrino de chivau, e vèi queto pensado escound dins soun pitre. Suplico lou de te dire lou verai. Te mentira pas, car es un ome sàvi.

    E lou brave Telemaque ié respoundeguè :

   — Mentor, coume farai quand ié sarai davans, e coume lou saludarai ? N’ai pas la pratico di discours sena, e ‘n jouvènt a vergougno de questiouna ‘n vieiard.

   E Minervo, Divesso dis iue glas, ié respoundeguè :

   — Telemaque, ié sounjaras dins toun èime, vo ‘n Diéu te l’ispirara; car crese pas que siegues au mounde vengu, ni qu’abari siegues esta sènso la bèn-voulènci di Diéu.

   Aguènt ansin parla, Minervo que brandis la lanço ié passè davans vitamen, e éu seguiguè. E venguèron I’assemblado ounte tenien sesiho lis ome de Pilos. Aqui i’èro asseta Nestor emé si drole, e tout alentour si coumpagnoun alestissien lou repas, fasien rousti li viando à l’aste. E tre que veguèron lis estrangié, ié venguèron à l’endavans, emé de gèst lis aculissènt, e li faguèron asseta. E Pisistrate, l’enfant de Nestor, s’aflatant d’éli lou proumié, li prenguè l’un e l’autre pèr la man e ié faguè ‘no plaço au festenau, sus de pèu mouflo espand sus la sablo marino, proche de soun fraire Trasimedo e de soun paire. Pièi iè pourgiguè ‘n tros de courado, vuejè de vin dins uno tasso d’or e la baiant à Minervo que brandis la lanço, fiho de Jupitèr lou Mèstre di Chavano, ié diguè:

   — Aro, o moun oste, suplicas lou rèi Netune. Aquéu festenau ounte venès tóuti dous i’apartèn. Quand aurés fa li libacioun e prega lou Diéu, coume counvèn, baias aquelo tasso de vin dous à voste coumpagnoun pèr que fague perèu de libacioun. Me sèmblo que déu tamben prega lis Inmourtau; tóuti lis ome an besoun di Diéu. Mai éu es mai jouine que vous ; m’a l’èr que sian dóu meme tèms : es pèr acò que vous baie à vous, premié, aquelo tasso d’or.

    Aguènt ansin parla, ié meteguè i man la tasso de vin dous; e Minervo se rejouïguè de la sagesso e dóu judice dóu jouvènt, pèr çò que i’avié semoundu premiero aquelo tasso d’or. E tant lèu supliquè lou rèi Netune :

   — Escouto-me, o Netune, tu que tènes la terro ! Nous refuses pas, à nàutri, pregaire, de coumpli noste plan. Enauro abord Nestor e sis enfant, e siegues tambèn favour à tóuti li gènt de Pilos pèr li paga d’aquelo bello tuado. Fai enfin que tournen, iéu emé Telemaque, aguènt coumpli lou pres-fa pèr quau sian vengu sus uno barco negro et couchouso.

   Elo ansin preguè, enausissènt elo-memo si vot. Pièi baiè la bello tasso redouno à Telemaque ; e lou car enfant d’Ulisse tambèn preguè lou Diéu. E tre que li Pilian aguèron fini de faire rousti li car, li tirèron dóu fiò, faguèron li part e li destribuïssènt, faguèron uno fèsto espetaclouso. E quand fuguèron assadoula de bèure e de mangiho, lou cavalié Nestor de Gerenìo ié venguè coume eiçò :

   — Aro es l’ouro de demanda quau soun nòstis oste, d’abord qu’an manja e begu. O nòstis oste, quau sias ? navigas-ti pèr quauque negòci, o bèn à la bello eisservo, coume de fourband que jogon sa vido e porton lou malur encò dis estrangié ?

   E lou prudènt Telemaque ié respoundeguè assegura, car Minervo avié mes d’ardidesso dins soun cor, pèr que s’entrevèsse de soun paire e que d’aqui ié vèngue uno grando glòri entre lis ome :

   — O Nestor, enfant de Neliéu, grand glòri di Grè, nous demandas d’ounte sian, e iéu pode vous lou dire. Venèn d’Itaco, souto l’Anoui, pèr un afaire priva e noun publi que vous dirai. Cerque d’ausi parla de la glòri inmenso de moun paire, lou divin e paciènt Ulisisse, qu’antan coumbateguè ‘mé vous e cabussè la vilo di Trouian. Avèn sachu dins quet rode chascun d’aquéli que se batien contro Troio avié subi la duro mort. Mai lou Tèms, à-n-Ulisse soulet, faguè ‘no mort escoundudo. E res pòu dire ounte a peri, s’es esta toumba sus terro pèr d’ome enemi, o s’es dins la mar souto la grumo d’Anfitrito. Es pèr éu que vène à vòsti geinoun, vous demanda de me dire (se voulès bèn) queto fuguè sa duro mort, siegue que l’aguès visto de vòstis iue vesènt, siegue que l’aguès sachudo de quauque viajadou ; car sa maire l’a pèr èstre mai-que-mai malastra. Me flatas pas, pèr pieta, de vano espèro ; mai parlas-me à cor dubert, vous n’en suplique, se jamai lou brave Ulisse pèr si paraulo o sis ate a tengu si proumesso que vous avié facho souto Troio, ounte li Grè avès subi tant e tant de mau. Ensouvenès-vous, e parlas-me vertadié.

   E lou cavalié de Gerenìo, Nestor, ié respoundeguè :

   — Ami, me fas ressouveni di mau que lis enfant indountable di Grè avèn soufri vers lou pople de Troio, siegue en coursejant nosto caturo sus li nau, a travès la mar souloumbro, mena pèr Achile, siegue en se batènt entour de la grand vilo dóu Rèi Priam ounte tant de guerrié valènt an toumba. Es aqui que jaison lou valènt Ajas, em’ Achile, emé Patrocle retrasènt i Diéu pèr Ia sapiènço, e moun fiéu escari, Antiloque, roubuste e franc de reproche, lèst à la courso e bataiaire valènt. Nautre avèn passa bèn d’àutri mau, e degun d’entre lis ome que moron noun li pourrié tóuti counta ; poudriés demoura eici e me questiouna cinq o sièis an de tèms, que t’entournariés aclapa de tristour dins la terro de la patrìo avans que counèigues tóuti li mau qu’an passa li Grè divin. E nòu an a-de-rèng avèn fa lou sèti de Troio pèr milo engano, e lou Tèms nous dounè malamen la vitòri. Aqui degun jamai es vengu à-n-Ulisse pèr l’avisamen, car toun paire (se vertadieramen siés soun fiéu) relevavo sus tóuti pèr sis engano que noun se comton. Mai siéu dins l’amiracioun quand te vese ; ti paraulo retrason li siéuno, e te creirien pas tant jouine talamen as lou biais pèr parla coume éu. Aperabas jamai lou divin Ulisse e iéu se dounavian la desmentido, au Counsèu coume en Plaço ; e ‘s nautre que baiavian i Grè li meiour avis, aguènt lou meme esperit e la memo sapienço. Enfin, quouro aguerian toumba l’aut castelar de Priam, partiguerian sus nòsti nau, e ‘n Diéu escavertè li Gre. Jupitèr sènso doute alestissié deja dins soun èime uno tristo revengudo pèr éli; car tóuti èron pas prudènt nimai juste, e ‘n sort terrible èro en reservo pèr que-noun-sai d’entreéli, amor de l’iro de Minervo, Divesso dis iue glas, fiho d’un Paire porto-esfrai : es elo que jitè la bourroulo entre li dous enfant d’Atriéu. Aquésti avien asempra tóuti li Grè en Placo, à Soulèu intrant, contro coustumo e sèns resoun. Li Grè ié venguèron enlourdi dóu vin. E lis enfant d’Atriéu ié diguèron pèr de que lis avien tóuti acampa ‘n Plaço. Alor Menelau i’ourdounè que soungèsson à sa revengudo sus l’esquinasso de la mar; mai à-n-Agamennoun acò i’agrade pas ; éu voulié reteni lou pople e óufri de sànti tuado pèr apasima l’iro demasiado de Minervo. Lou dessena noun sabié qu’èro inapasimablo, e que l’èime di Diéu eterne chanjo pas tant léu. Dóu tèms que lis enfant d’Atriéu se charpavon emé d’àspri paraulo, tóuti li Grè di bèu cambau s’aubourèron dins un grand chaplachòu, emé d’avis countraria. E dourmiguerian touto la niue perpensant de marrit plan, car Jupitèr alestissié noste mai grand malur. E lou matin tirant nòsti barco à la mar divino, ié carguerian nosto caturo e li femo emé si centuro desfacho. E la mita de l’armado demourè entour dou Rèi Agamennoun, enfant d’Atriéu ; e nautre, embarca sus nòsti nau, vougavian. Un Diéu ameisè la mar ounte grouon li moustre, e vitamen abourda vers Tenède, faguerian de sacrifice i Diéu, dins lou désir de lèu revèire nòstis oustau. Mai Jupiter enmalicia, nous denegant un retour prounte, eigregè tourna-mai la calamitouso malamagno. E quàuquis un, remountant sus si barco à double rèng (e ‘m’ éli i’avié lou Rèi Ulisse tras-que prudènt), tournèron vers Agamennoun pèr ié plaire. Quant à iéu, aguènt recampa li barco que me seguissien, fugiguerian car sabiéu li mau-parado que nous alestissié lou Diéu. E lou valènt enfant de Tidiéu, Dioumedo, acourajant si coumpagnoun, tambèn fugiguè. E lou blound Menelau nous venguè jougne plus tard à Lesbos, mounte tenian counsèu sus lou camin à faire: o de vira cap vers l’uba de l’arebro Chiò, o sus l’isclo d’Ipsirìo, en la leissant à man gaucho, o bèn pèr l’adré de Chiò sus lou cap Minas que li vènt bacellon. Aguènt suplica Jupitèr que nous fague vèire un signe, nous lou mandè, e nous dounè l’ordre de travessa la mar d’Éubèio, pèr nous gara de perdudo. E ‘n vènt brounde coumencè de boufa; e nòsti nau aguènt landa pèr li camin peissounous, arriberian de niue vers Gerèste; aqui, après avedre passa la grand mar, faguerian rousti à l’ounour de Netune de garro de tau, tant-e-pièi-mai. Lou jour quatren li nau pariero emé li coumpagnoun de l’atrinaire Dioumedo, l’enfant de Tidiéu, s’arrestèron dins Argos ; mai iéu countunière vers Pilos, e lou vènt noun calè pas despièi qu’un Diéu i’avié permés la bouffa. Es ansin que siéu arriba, moun brave enfant, sachènt pas quinte soun aquéli di Grè qu’an agu sauvamen o qu’an peri. Mai ço qu’ai sachu, uno fes à la sousto dins moun oustau, es juste que n’en siegues assabenta, e noun te l’escoundrai. Dison que l’enfant ilustre dóu generous Achile a recoundu en part de sauveta li Mirmidoun, adré pèr la lanço. Filóutèto, l’ilustre enfant de Paian, a tambèn recoundu li siéu; e Idoumeniéu a recoundu en Crèto aquéli de si coumpan qu’an escapa de la guerro, e la mar n’i’en prenguè pas un. As ausi parla d’aquéu d’Atriéu, emai fuguèsses liuen, e sabes coume revenguè, e coume Egiste ié l a rguè ‘no tristo mort. Mai lou tuaire periguè malamen, tant es en-de-bon qu’un ome laisse un fiéu pèr lou revenja. Ourèsto a vougu tira venjanço d’Egiste, tuaire de soun paire ilustre; e tu, ami que vese tant bèu e grand, siegues valènt pèr fin que se parle bèn de tu entre lis ome que vendran. 

   E lou prudènt Telemaque ié respoundeguè :

   — O Nestor, enfant de Neliéu, grand glòri entre li Grè, de segur Ourèsto a tira ‘no mai que justo venjanço, e tóuti li Grè l’englòrion , et lis ome à veni l’englouriaran. Basto, li Diéu faguèsson qu’en iéu fugue la forço de faire paga i Calignaire lou mau que me fan e l’ounto que m’escampon. Mai li Diéu nous an pas fa, ni moun paire nimai iéu, pèr èstre a l’ounour, e me fau tout supourta paciènt.

   E lou cavalié de Gerenìo ié respoundeguè :

   — Ami, ço que dises, me n’an parla : qu’un grand noumbre de Calignaire, raport à ta maire, t’estoufegon dins toun oustau. Mai, digo-me : subisses aquéli mau flacamen, vo bèn pèr óubeï l’ouracle d’un Diéu, li pople t’an-ti pres en òdi ? Quau saup s’un jour, soulet vo ‘mé l’ajudo di Grè, Ulisse punira pas si tort. Que Minervo dis iue glas posque t’ama coume amavo lou glourious Ulisse, encò di Trouian, ounte nàutri, Gregau, avèn tant rebouli. Noun, ai jamai vist li Diéu tant claramen ama ‘n coume Minervo, la Divesso que brandis la lanço, fasié pèr Ulisse. S’ansin voulié t’ama e t’assousta, cadun di Calignaire oublidarié léu soun envejo di noço.

   E lou prudènt Telemaque ié respoundeguè :

   — O segne-grand, crese pas qu’acò jamai arribe. Li gràndi causo que predises me treboulon e m’espanton ; decebrien moun espèro, emai li Dieu li vouguèsson.

   Alor Minervo, Divesso dis iue glas, ié venguè : 

   — Telemaque, queto paraulo t’a escapa d’entre dènt ! Un Diéu pòu eisa sauva ‘n ome, meme de liuen. Amariéu mai vèire lou jour de la revengudo e tourna dins moun oustau après avé tant rebouli, que de peri au desbarca coume Agamennoun, pèr la treitesso d’Egiste e de Clitennèstro. Pamens li Diéu éli-meme noun podon aliuncha de l’ome qu’amon la mort coumuno en tóuti, quouro la Parco fatalo de la duro mort lou dèu sesi.

   E lou prudènt Telemaque ié respoundeguè :

   — Mentor, parlen pas mai, mau-grat noste làgui. Ulisse jamai tournara, e deja li Diéu inmourtau i’an fa subi la mort e lou negre Mau-destin. Aro, vole questiouna Nestor, car relevo sus tóuti pèr l’èime e lou judice. O Nestor, enfant de Neliéu, digas-me lou verai, coume a peri Agamennoun que coumandavo liuen ? Queto mort i’alestissié lou traite Egiste. Segur a tua ‘n ome que lou passavo de forço. Mounte èro Menelau ? Èro pas dins Argos d’Acaio, senso dóute ; barrulavo eila liuen entre lis ome; es alor qu’Egiste faguè lou muertre.

   E lou cavalié de Gerenìo, Nestor, ié respoundeguè :

  — Bouto, moun enfant, sarai vertadié pèr aquéli causo, e li saupras talo que se soun passado. Se lou blound Menelau, enfant d’Atriéu, retour de Troio avié trouba dins soun oustau Egiste vivènt, i’a pas de dóute qu’aquést aurié peri sènso sepóuturo, e la chinaio e lis aucèu arpian l’aurien escarcha dins la plano liuen d’Argos. E pas uno Grèco l’aurié ploura, car avié fa un gros crime. Dóu tèms que nautre, davans Ilioun, soustenian de coumbat sens noumbre, éu, tranquile e recata dins Argos nourriguiero de chivau, enjuiavo de soun teta-dous la mouié d’Agamennoun. E, bouto, la divino Clitennèstro en prim abord rebutè aquelo causo indigno, car seguissié si bòui pensado, e proche d’elo i’avié un Chantre en quau Agamennoun partènt pèr Troio avié fisa la gàrdi de sa mouié. Mai quouro lou Destin di Diéu decidè que lou Chantre mouriguèsse, aquést lou bandiguèron dins uno isclo sóuvajo ounte lou leissèron pèr èstre escarcha dis aucèu de rapino. Alor, tóuti dous aguènt la memo envejo, Egiste menè Clitennèstro dins soun oustau. E faguè rousti tant-e-pièi-mai de garro sus lis autar di Diéu, e ié pendoulè que-noun-sai d’ournamen e de raubo d’or, car avié mena ‘u bout lou plan que jamai dins soun èime s’èro asarda d’espera. — Nautre navigavian liuen de Troio, iéu emé Menelau, aguènt l’un pèr l’autre la memo amista. Mai coume arribavian au Cap Sunioun, baus sacra dis Atenian, l’esbléugissènt Apouloun matè de si dóuci matrassino lou pilot de Menelau, Fróuntis, l’enfant d’Onetour, lou moumen que tenié l’empento de la nau landarello. Èro lou mai abile dis ome à gouverna ‘no barco, pèr tant que boutèsson lis aurado. E Menelau, emai fuguèsse pressa de countunia sa courso, s’arrestè dins aquéu rode pèr enseveli soun coumpan e ié faire de funeraio. Pièi, tirant camin à travès la mar souloumbro sus si barco cloutudo, venguè vers lou Cap Maliéu. Alor Jupitèr retrounissènt, contro-istant sa marcho, escampè l’alenado di vènt brounde qu’enaussèron d’erso coume de mountagno. E li nau fuguèron desseparado, lis uno butado en Crèto, ounte demoron li Cidounian, sus li ribo dóu Jardane. Mai i’a sus li costo de Gourtino, un baus escalabrous e plat, que salis de la mar souloumbro. Aqui la Largado bourro li gràndis erso sus Fèste, à man senèstro dóu testau; e aquéu baus, emai fugue pichot, roump li gràndis oundado. Es aqui que venguèron pica e lis ome se garèron tout-just de la mort; lis erso espóutiguèron li barco sus li roucas; e lou vènt emai la mar butèron cinq barco bluio vers lou Nil. E Menelau acapant de richesso e d’or tante-pièi, barrulavo entre lis ome que parlon uno lengo estranjo. Dins aquéu tèms, Egiste acabavo soun plan miserable en tuant l’enfant d’Atriéu e ‘n giblant soun pople. E gouvernè set an de tèms la drudo Micèno. Mai dins la vuechenco annado, lou divin Ourèsto revenguè d’Ateno, e sagatè lou murtrié de soun paire, lou traite Egiste. E quand l’aguè sagata óufriguè is Argian lou reboustèri de sa maire malastrudo e dóu couard Egiste. E just aquéu jour arribè Menelau adusènt tant de richesso que si barco n’en poudien teni. Mai tu, ami, demòres pas mai de tèms liuen de toun oustau, i’aguènt leissa tant d’ome plen de croio, de pòu que degaion toun bèn e que se despartigon ti richesso, car auriés fa un viage de-bado. Te counseie pamens de te gandi vers Menelau. Es nouvelamen arriba de païs estrange, d’ounte cresié pas de reveni; e li broufounié l’an buta sus la grand mar que lis aucéu noun pourrien passa dins qu’un an, talamen es vasto e porto-esfrai. Aro vai emé ta nau e ti coumpagnoun; o bèn se vos ana pèr terro, te dounarai un càrri emé de chivau, e mi drole te meneran dins la divino Lacedemouno ounte es lou blound Menelau, pèr lou prega que te digue lou verai. E te dira pas de messorgo, car es maique-mai sena. 

     Ansin parlè, e lou Soulèu davalè, e li tenebro arribèron. E Minervo, Divesso dis iue glas, ié diguè :

  — Vieiard, as parla coume counvèn. Mai coupas li lengo di vitimo, e sermas lou vin, que faguen de libacioun à l’ounour de Netune e dis àutris Inmourtau. Pièi pensaren au lié, car se fai l’ouro. La lus deja es souto l’ourizount ; counvèn pas que demouren mai de tèms au festenau di Diéu, e nous fau recampa.

   La fiho de Jupitèr ansin parlè; e tóuti óubeïguèron à si paraulo; e li precoun escampèron d’aigo sus li man, e li jouvènt courounèron li cratère de vin e li partiguèron à plèni tasso entre tóuti. Pièi traguèron li lengo dins lou fiò ; e se tenènt dre, faguèron li libacioun. E après avé fa li libacioun e begu coume n’i’en disié soun cor, Minervo e Te l e m a q u e vouguèron tóuti dous s’entourna vers sa nau cloutudo. Mai tant lèu Nestor li retenguè en ié disènt :

   — Jupitèr e lis àutris Inmourtau me sant preservon de vous leissa entourna sus vosto barco precipitouso, en me quitant coume s’ère un ome pauras que n’a dins soun oustau ni vièsti ni tapis mouflu per faire dourmi sis oste. Boutas, poussedisse que-noun-sai de vièsti emai de bèu tapis. E jamai lou car enfant dóu valènt Ulisse passara la niue dins sa barco, tant que vièurai e que mis enfant demouraran dins moun oustau de rèi e que ié reçaupran lis estrangié venènt dins ma demoro.

   E Minervo, Divesso dis iue glas, ié respoundeguè :

   — Vieiard, acò ‘s bèn di. Aro te fau gagna Telemaque pèr fin que tout vague pèr lou mièus. Eu te seguira dounc pèr dourmi dins toun oustau, mai ièu tournarai vers nosto barco negro pèr douna d’ordre i coumpagnoun, car me fau ounour d’èstre lou mai ancian d’entre éli. Soun de droulas de l’age dóu generous Telemaque e l’an segui pèr amista. Dourmirai dins la negro barco cloutudo e deman de-matin anarai vers lis abelan Caucouno pèr un argènt que m’es degu, e pas di menim. Quand Telemaque sara dins toun oustau, mando-lou sus lou càrri emè ti drole, e douno-ié ti chivau li meiour courrèire e li meiour tiraire.

   Aguènt ansin parla, Minervo dis iue glas despareiguè, retrasènt à-n-uno aiglo, e tóuti aquéli que la veguèron fuguèron espanta. E lou Vieiard l’aguènt visto de sis iue vesènt, fuguè dins l’amiracioun, e prenguè la man Telemaque e ié parlè coume eiçò :

   — Ami, saras ni feble ni fla, d’abord que li Diéu éli-meme te menon, emai siegues jouine. Acò ‘s un estajan di demoro Oulimpiano, la fiho de Jupitèr, la destrùssi que nasquè de Tritoun, aquelo qu’ounouravo toun paire, lou meiour d’entre li Grè. Ansin, o Rèino, me siegues en favour! Douno-me ‘no grando glòri à iéu, à mis enfant emai à ma digno mouié, e te farai sacrifice d’uno junego d’un an, feroujo, d’un front large e que res l’ague jouncho ; e te la sacrificarai, aguènt espargi d’or sus si bano.

   Ansin parlè, e Minervo que brandis la lanço l’entendiguè.

   E lou Cavalié de Gerenìo, Nestor, en tèsto de si drole e de si gèndre, tournè vers soun oustau. E quouro fuguèron arriba dins l’ilustro demoro dóu Rèi, s’assetèron en ordre sus de gradin e de cadiero. E lou Vieiard sermè pèr éli un cratère de vin dous de vounge an qu’uno servicialo destapè. E lou Vieiard aguènt serma lou vin dins lou cratère, supliquè Minervo, fasènt de libacioun à la chato de Jupitèr Mèstre di chavano. E ; chascun aguènt fa de libacioun e begu coume son cor n’i’en disié, tournè dins soun oustau pèr iè dourmi. E lou Cavalié de Gerenìo faguè coucha Telemaque, lou car enfant d’Ulisse divin sus uno litocho escrincelado, dins lou pourtegue restountissènt, proche lou valènt Pisistrate, lou plus jouine dis enfant dóu Rèi. Éu meme s’endourmiguè au founs de soun auto demoro mounte sa mouié i’avié alesti soun lié. 

   E quand l’Aubo di det rousen, matiniero, pounchejè, lou Cavalié Nestor saliguè de soun lié. Pièi, deforo, s’assetè sus li pèiro liso, neto e lusento coume d’òli, davans lou grand pourtau, mounte s’èro asseta pèr tèms Neliéu semblable i Diéu pèr la sapiènci. Mai aquest, mata pèr lou mau-destin, avié davala vers Plutoun. E aro Nesto de Gerenìo, Rampar di Grè, se i’assetavo à sa placo, tenènt lou bourdoun i man. E sis enfant, sourtènt di chambro nouvialo, s’acampèron entour d’éu : i’avié Equefroun sena, em’ Estràti lou sóudard, emé Persiéu, emè lou Laid Arète, emé Trasimèdo lou decida. E lou valènt Pisistrate venguè lou sieisen. E faguèron aproucha Telemaque, retrasènt à-n-un Diéu;  e lou Cavalié de Gerenìo, Nestor, acoumencè de ié parla :

   — Mi bèus enfant, fasès vitamen ço que vole, pèr fin que me metigue en favour Minervo, avans tóuti àutri Diéu, pèr ço que s’es facho vèire à mis iue vesènt dins lou festenau sacra de Netune. Que l’un de autre vague au mas chausi uno junego que lou bou adurra, e que siegue lèu de retour. Un autre anara vers la negro barco de Telemaque pèr querre tóuti si coumpagnoun, e n’en leissara que dous. Un autre coumandara l’orfèbre Laerciéu, que vèngue espargi d’or sus li bano de la junego ; e lis autre restaran emé iéu. Fasès pre lou festenau sacra dins l’oustau pèr li servicialo, carrèjon li sèti, lou bos e l’aigo claro.

    Ansin mutè, e tóuti i’óubeïguèron. La junego venguè dóu mas ; e li coumpan dóu generous Telemaque venguèron de la barco assegurado e rapido. E l’orfèbre venguè, aguènt en man lis óutis de soun mestié, la bigorno, lou maiet emé li pinço pèr travaia l’or. E Minervo tambèn venguè pèr se gaudi dóu sacrifice. E lou vièi Nestor dounè l’or, e l’orfèbre l’espargiguè e lou faguè teni sus li bano de la junego pèr que la Divesso se gaudigue en vesènt aquelo belòri. Estràti emé lou divin Equefroun menèron la junego pèr li bano; Arète, de la chambro nouvialo aduguè dins uno plato à flour l’aigo pèr se lava li man ; e ‘no servicialo aduguè d’òrdi dins un gourbelin. E lou valènt Trasimèdo se tenié lèst pèr sagata la junego emé sa piolo taiudo en man, e Persiéu aparavo un bacin pèr recata lou sang. Alor lou vièi Nestor espargiguè l’aigo emai l’òrdi, e preguè Minervo, en trasènt d’abord dins lou fiò quàuqui péu derraba dóu cabassòu.

   E quouro aguèron prega e espargi l’òrdi, tant lèu lou noble Trasimèdo, entant de Nestor, piquè, e d’un cop de sa piolo tranquè li tendo dóu coui ; alor li forço à la junego ié manquèron. E li chato, li noro e la digno mouié de Nestor, Éuridiço, l’ainado di chato de Climène, se meteguèron tóuti à crida.

   Pièi levant la junego qu’èro afardoulido au sòu, lis ome la soustenguèron, e Pisistrate, baile dis ome, l’escoutelè. Un sang encre s’escampè de sa gorjo, e lou boufe lachè sis os. Tant lèu la partiguèron; li garro fuguèron coupado ségound l’us, pièi vounchado de graisso d’un caire e d’autre. Pièi dessus se ié pausè la frechaio saunouso. Lou Vieiard li fasié rima sus lou bos, escampant de libacioun de roujo tencho. E li jouvènt tenien en man d’aste de cinq pivo. Li garro estènt counsumado, tastèron la frechaio ; pièi espandissènt emé siuen li car, ié lardèron lis aste pounchu que tenien en man, e faguèron rousti.

  Dins lou tèms, la bello Poulicasto, la mai jouino di chato de Nestor, enfant de Neliéu, faguè bagna Telemaque ; e après l’avé bagna, pièi voun d’un òli redoulènt, lou vestiguè d’un jargau e d’uno bello flassado. Eu sourtiguè dóu ban, retrasèntis Inmourtau pèr la bèuta. E, prince de pople, se venguè sèire contro Nestor.

   Lis autre, aguènt fa rousti li car, li tirèron dóu fiò e s’assetèron au festin. E li mai ilustre, s’aubourant, escampavon de vin dins li tasso d’or. E quand aguèron countenta sa fam e sa se, lou Cavalié de Gerenìo, Nestor, au mitan d’éli coumencè de ié parla :

   — Mis enfant, dounas vitamen à Telemaque de chivau dóu pèu lusènt, pièi atalas-lèi au càrri pèr que fague soun viage.

   Ansin mutè. E l’aguènt ausi, i’óubeïguèron tout d’uno. Atalèron vitamen dous chivau rapide au càrri. E la Beilesso iè meteguè de pan e de vin e de tóuti li mèisse que soun lou viéure di Rèi abari pèr Jupitèr. E Telemaque mountè dins lou beu càrri ; e proche d’éu Pisistrate, l’enfant de Nestor, lou baile dis ome, ié mountè tambèn e prenguè ‘n man li reno. Pièi faguè peta lou fouit e li chivau se lancèron couchous dins la plano, leissant darrié l’arèbro Pilos. E tout lou jour espóussèron li tiro que di dous caire li retenien.

   Alor lou Soulèu cabussè e li camin s’empliguèron d’oumbro. Arribèron à Fèro, dins l’oustau de Dioucliéu l’enfant d’Ourtiloque, engendra de l’Alfèio. Aqui ié passèron la niue, e Dioucliéu ié faguè li douno d’un oste.

   E quouro l’Aubo di det rousen, matiniero, pounchejè, atalèron li chivau, pièi mountèron sus lou bèu càrri e sourtiguèron de la cour e dóu pourtegue restountissènt. E Pisistrate faguè peta lou fouit ; alor li chivau se lancèron couchous dins la plano drudo. Acabèron sa routo, talamen li chivau s’abrivavon en freto. E lou Soulèu tourna-mai cabussè, e li camin s’empliguèron d’oumbro.